1. “Strumming my pain with his fingers
Singing my life with his words
Killing me softly with his song
Killing me softly with his song
Telling my whole life with his words
Killing me softly with his song”
Lauryn Hill cất giọng hát câu nhạc trên nghe hay đến lặng người...
Bản "Killing Me Softly" của nhóm Fugees trong đĩa The Score được đánh giá là một trong những bài cover thành công nhất, không thua kém bản original. Bộ ba Fugees gồm Lauryn Hill, Wyclef Jean và Pras Michel khôn khéo mix lại phần nhạc theo nhịp điệu bass reggae. Tiếng đàn sitar trái khoáy nghe cực khó chịu ở khúc đợi và phần nhạc nền chỉ đơn giản của trống và bass chỉ càng làm tôn giọng hát ngọt ngào đầy chất soul của Lauryn Hill hay không kém mấy cô diva.
Đấy là cô học hát từ bé!!!
2️. “I play my enemies like a game of chess, where I rest
No stress, if you don't smoke sess, lest
I must confess, my destiny's manifest
In some Goretex and sweats I make treks like I'm homeless”
Lauryn Hill mở đầu đoạn rap trên trong bài Ready Or Not ở đĩa The Score của nhóm Fugees nghe chất rợn người...
Cô gieo vần “-es” với tần suất liên tục trong mỗi một khúc ngắn. Rồi cuối cùng kết một câu chốt nghe đ*i ra quần “khi mày mải bắt chước Al Capone, thì tao sẽ làm Nina Simone mà tao ! vào micro của mày”
(“So while you're imitating Al Capone, I'll be Nina Simone/ And defecating on your microphone”)
Đấy là cô mới học rap từ lúc nhập hội Fugees!!!
3️. Mặc cho album đầu tay Blunted On Reality (1994) của Fugees chết sặc tiết khi lúc đó chỉ bán được 12 bản (vâng, chỉ có đúng Mười Hai đĩa được bán ra cái thời điểm đó, dù sau đó một vài năm thì con số đó tăng lến chục nghìn và hơn nữa sau khi Fugees đã thành công), thì như một phép màu, đĩa thứ hai The Score (1996) của nhóm bán được 6.000.000 (Sáu Triệu) bản tại Mỹ và 17.000.000 (Mười Bảy Triệu) bản toàn cầu.
Đĩa The Score sau đó đoạt giải Grammy cho album Rap của năm, rồi đứng thứ 477 trong số 500 album hay nhất mọi thời đại của tạp chí Rolling Stone.
4️. Lúc nhóm Fugees tan rã, Lauryn Hill tung ra đĩa solo The Miseducation Of Lauryn Hill (1998) và ngay lập tức bán được 7.000.000 (Bảy Triệu) bản tại Mỹ và 12.000.000 (Mười Hai Triệu) bản toàn cầu. Album này sau đó nhận được 10 đề cử và thắng đến 5 giải Grammy giúp cho Lauryn Hill là nghệ sĩ nữ đầu tiên được nhiều đề cử và đăng quang nhiều giải Grammy nhất trong một đêm.
Riêng giải Album của Năm giúp Lauryn trở thành nghệ sĩ hip hop đầu tiên thắng được hạng mục danh giá này. Album này sau đó được xếp vị trí 314 (cao hơn cả The Score của Fugees) trong top 500 các album hay nhất mọi thời đại của tạp chí Rolling Stone.
***
Thế nhưng cho đến nay, đó là album thu âm studio solo duy nhất của Lauryn Hill. Tại sao cô cũng không có nổi một sản phẩm âm nhạc nào hoàn chỉnh dù cho cô được nhiều người coi là rapper nữ giỏi nhất đến giờ?
Câu chuyện phức tạp lắm. Để tôi kể cho nghe.
Ngày xửa ngày xưa, khi Lauryn mới gặp Pras tại trường trung học Columbia, bộ đôi mới quyết định lập nhóm hip hop với một cô bạn nữa. Pras đặt tên hội là Tranzlator Crew, với dự định bắn nhạc rap bằng cách dùng các ngôn ngữ khác nhau để gieo vần còn Lauryn và cô kia sẽ đóng vai trò hát hò. Sau khi cô kia bỏ nhóm, cậu anh họ của Pras là Wyclef Jean được gia nhập hội.
Cái ngày đầu tiên Wyclef gặp Lauryn là ở studio. Lúc đó Lauryn đang thu âm phần hát. Tiếng hát ngọt ngào và khuôn mặt xinh đẹp của cô khiến hắn đứng hình phải mấy giây. Cái cảm xúc mà hắn đến bây giờ vẫn không quên được. Còn với Lauryn thì cũng ấn tượng chả kém khi nhìn Wyclef mặc nguyên cả bộ Batman đến studio hôm đó (!) Cái thời mấy phim siêu anh hùng DC Comics đang làm mưa làm gió.
Bộ ba Pras, Lauryn và Wyclef bắt đầu đổi tên nhóm thành Fugees. Cả Pras và Wyclef bắt đầu thuyết phục Lauryn tập cả thêm rap thay vì chỉ mỗi hát. Lúc đầu là freestyle, sau đó là cách flow và gieo vần. Wyclef khôn lỏi lắm. Hắn mới lấy cớ dạy Lauryn rap để được dịp ở cạnh cô nhiều hơn. Lauryn học rap lên level rất nhanh. Cô lấy Ice Cube ra làm hình mẫu để phát triển kỹ năng của mình.
Như bật một cái công tắc, cô trở nên rap rất siêu ngay lập tức. Ngay từ đĩa Blunted On Reality, bài "Some Seek Stardom" đã được Lauryn thể hiện theo kiểu biến chuyển giữa rap và hát một cách mượt mà. Còn trong đĩa The Score, ở bài "Zealots", cô cho một câu xanh rờn:
“And even after all my logic and my theory
I add a "Motherfucker" so you ignant niggas hear me”
Thế rồi đến lượt Lauryn lại dạy lại Wyclef kỹ năng hát luyến láy mà cô được luyện trong nhà nòi từ bé, cái cách ngân nga nhấn nhá ở một nốt thay vì hát thẳng đơ, nhờ đó mà giọng hát còn bộc lộ được nỗi đau của con người. Lối hát rất phổ biến trong nhạc Blues, R&B và Soul.
Ngưỡng mộ tài năng của Lauryn, Wyclef càng đổ cô hơn. Nói chính xác hơn là hắn bắt đầu yêu cô. Các cụ đã nói ba điều cấm phạm “con thày, vợ bạn, gái cơ quan” rồi mà hắn vẫn kiên quyết. Và như Pras sau này than phiền, Wyclef chính là cục u trong nhóm Fugees, bởi vì không cưỡng được cảm xúc, trong một ngày ngồi cạnh Lauryn, hắn đã làm điều cấm kỵ khi buông lời tán tỉnh cô. Lửa gần rơm lâu rồi cũng bén. Cả hai lao vào nhau như con thiêu thân.
Ờ nhưng vấn đề là Wyclef lúc đó có bạn gái rồi. Cô ta hơn hắn mấy tuổi, chững chạc trưởng thành và đã tự lập. Cô ta yêu hắn và hắn cũng yêu cô thực sự. Sự giúp đỡ của cô với Wyclef về cả tinh thần lẫn tài chính kể từ những lúc hắn khó khăn nhất lại càng khiến hắn cảm phục. Chỉ tội tim hắn có hai ngăn, và cái ngăn thứ hai hắn dành cho Lauryn mà theo như lời hắn kể, đó là kết quả của thăng hoa trong cảm xúc âm nhạc và nghệ thuật.
Lauryn biết hắn có người yêu nhưng cái tình yêu tuổi trẻ lúc đó khiến cô gạt đi tội lỗi làm kẻ thứ ba. Và rồi bạn gái của Wyclef cũng biết chuyện, nhưng chẳng hiểu Wyclef có món nghề gì mà cô ta cũng chấp nhận và tha thứ. Để rồi một ngày Wyclef và cô bạn gái tổ chức đám cưới, Lauryn cũng đến tham dự như ai. Nhưng đời này có cô gái nào chấp nhận được chuyện quan hệ ba người? Thế, mối quan hệ của Wyclef và Lauryn lên trầm xuống bổng, lúc quấn quýt thì như hai con sam, lúc cơn ghen của Lauryn thức tỉnh thì lại chửi nhau như chó mèo.
Mối tình tay ba đó tiếp diễn cho đến lúc hội Fugees phát hành đĩa The Score. Lúc đó là căng thẳng đã đẩy lên cao lắm rồi. Lauryn thậm chí còn khóc khi thu âm cho đĩa đó. Và như bài "Manifest":
“You see I loved hard once, but the love wasn’t returned,
I found out the man I’d die for, he wasn’t even concerned…
Diamonds deserve diamonds, but he convinced me I was worth less…
I was God’s best contemplating death with a Gillette, but no man is ever worth the paradise manifest”
Mặc dù vậy, có khi chính tình yêu và đồng cảm giữa Lauryn và Wyclef được thăng hoa mà âm nhạc trong đĩa The Score cũng được thăng hoa như vậy. Sự thành công vang dội của album đó bắt đầu đánh dấu sự ganh đua trong nhóm. Wyclef là kẻ rất tài năng khi hắn biết chơi nhiều nhạc cụ, biết sản xuất và sáng tác. Pras và Lauryn thì đều tham gia sản xuất sáng tác vậy, nhưng cánh báo chí và giới phê bình lại tung hô Wyclef như kẻ đầu não - thiên tài đứng đằng sau sản phẩm âm nhạc hip hop tuyệt đỉnh.
Lauryn thì dù được ca ngợi là ngôi sao sáng của nhóm - có lẽ vì cô hát quá hay và rap quá giỏi - nhưng cô lại cho là người ta lăng xê cô vì trong ba kẻ da màu, Lauryn là cô gái duy nhất. Chưa kể khuôn mặt xinh đẹp của cô cũng dễ marketing với thị trường âm nhạc hơn cả. Thế nên cô không hề hài lòng với điều đó. Mặc cho bao lời khen ngợi tài năng rap và hát nổi trội trong ba người, cái Lauryn cần là cả sự ghi nhận đóng góp của cô trong phần âm nhạc và sản xuất của đĩa The Score, bởi cô là cô gái thông minh mà. Quyển booklet trong đĩa đó cũng ghi rõ credit vai trò của Lauryn ngang ngửa với Wyclef.
Để đổ thêm dầu vào lửa, Wyclef sau đó thế quái nào từ chối giúp Lauryn làm đĩa solo cho cô, mặc dù trước đó cả Pras và Lauryn đều giúp hắn một tay trong đĩa solo của Wyclef là The Carnival (cũng có thể do thời điểm đó mối quan hệ giữa Wyclef và Lauryn cũng căng lắm rồi, nên có khi Wyclef sợ chọc vào nọc). Đùng một cái, hắn nghĩ lại và đề nghị giúp Lauryn thì đã quá muộn.
Cái tôi của Lauryn lúc đó đã quá lớn. Cô dứt khoát lờ luôn gã người tình của mình và cũng không nhờ vả mấy producer nổi tiếng nào cả. Tất cả chỉ để chứng minh năng lực của bản thân. Cô kêu gọi hỗ trợ từ mấy tay có tài nhưng thiếu kinh nghiệm để cùng làm siêu phẩm The Miseducation Of Lauryn Hill. Mục tiêu của cô lúc đó để cho cả thế giới thấy, cô mới là bộ não thiên tài trong Fugees, rằng cô tài năng thực sự, hơn chỉ đơn thuần sở hữu khuôn mặt xinh đẹp và chất giọng lôi cuốn. Nhưng hình như động cơ quan trọng nhất của Lauryn, chính là để thoát khỏi cái bóng của Wyclef.
Kết quả trên cả mong đợi. Album solo của Lauryn được lòng cả người nghe và giới hâm mộ, ăn đứt cả đĩa solo của Wyclef và đĩa The Score của cả nhóm. Để rồi Lauryn luôn là cái tên được nhắc đến trong top các MC giỏi nhất mọi thời đại, vượt xa gã thày dê xồm của mình.
Trong album solo này, Lauryn tâm sự nỗi vất vả để vượt qua những khó khăn lớn lao nhất mà một người phụ nữ da màu như cô phải đối mặt: vừa dũng cảm nhưng vẫn không che giấu sự yếu ớt của người con gái, vừa có tình yêu lớn lao nhưng cũng không ngần ngại đấu tranh, và quan trọng hơn cả, vừa chuẩn bị tâm thế để làm một người mẹ cho đứa con trong bụng cô, đủ ấm áp tình thương của người mẹ nhưng sẵn sàng đấu tranh cho gia đình. Ở bài “I Used To Love Him”, cô kể về sự đổ vỡ trong mối quan hệ với Wyclef và ở bài “To Zion”, cô kể về việc cô quyết định giữ lại cái thai trong bụng khi thu âm cho đĩa Miseducation mặc cho sự nghiệp đang lên như diều của Lauryn.
Ơ vậy là Lauryn Hill có thai với Wyclef Jean ư? Haizza, câu chuyện cũng lại không đơn giản như vậy. Nhấp ngụm trà đi đã.
Cái hồi cả nhóm Fugees còn đang đi tour quảng bá cho The Score, Lauryn đã gặp Rohan Marley - con trai của huyền thoại Bob Marley. Hai người đem lòng yêu nhau trong khi Lauryn vẫn còn nhùng nhằng với Wyclef.
Như vậy hai kẻ trong Fugees đều dính líu trong hai cuộc tình tay ba song song khiến câu hỏi tiếp theo của hãng đĩa cho Lauryn lúc đó là “vậy cái thai trong bụng cô là của ai?”. Lauryn thì luôn ẩn ý Wyclef chính là bố của đứa trẻ. Thế nên cái ngày cô chuyển dạ, Wyclef - dù sao cũng là gã đàn ông có trách nhiệm - vẫn bay đến bệnh viện để đón chào đứa trẻ, và cũng như ... để kiểm tra cho chắc. Không biết hắn dùng kỹ thuật tiên tiến gì, nhưng cuối cùng té ra Rohan mới là cha đứa bé. Lauryn thì ức vì không trói được Wyclef, còn Wyclef thì vừa mừng vì không phải đổ vỏ và vừa tức vì suýt bị lừa. Và đứa trẻ cũng là dấu chấm hết cho mối quan hệ giữa hai kẻ lăng nhăng và sự tồn tại của nhóm Fugees.
Đạt được vinh quang sau album Miseducation, trả thù được Wyclef, cái tôi của Lauryn lúc này đã quá lớn rồi. Nó làm cô thay đổi tính nết hoàn toàn. Hàng loạt những biến cố sau đó xảy ra, như hội nhạc sĩ giúp đỡ cô trong đĩa Miseducation kiện cô vì không có tên trong danh sách nhà sản xuất.
Rồi thì cô lên kế hoạch sản xuất album tiếp theo nhưng lại không tìm nổi cảm hứng để thực hiện dẫn đến hãng đĩa tốn mấy triệu USD để mời mấy nhạc sĩ nổi tiếng đến nhưng bị Lauryn cho leo cây vì chưa có hứng. Cô tự dưng quay ra sùng bài một tay truyền đạo và dính với gã như hình với bóng. Cô đòi mọi người gọi cô là bà Hill và sẵn sàng hét giá nếu nhà báo nào muốn phỏng vấn.
Album duy nhất Lauryn Hill "rặn" ra được sau đó là bản MTV Unplugged, mà cô bất chấp can ngăn vẫn biểu diễn thu âm với độc cây đàn guitar quẹt đi quẹt lại có 3 hợp âm vì mới học đàn được không lâu. Kể cả đến khi bộ ba Fugees được mời tái hợp biểu diễn và thu âm thêm thì cũng chẳng sống sót được thêm bao lâu vì sự hận thù vẫn in sâu trong tâm trí Lauryn Hill, để mà người hiền như Pras còn ngán ngẩm tuyên bố không hợp tác với Lauryn thêm lần nào nữa.
Về cuộc sống gia đình, Lauryn cũng không gặp mấy suôn sẻ. Khi cô định kết hôn với Rohan Marley thì mới phát giác ra tay này đã có vợ từ lâu mà ly thân; tránh vỏ dưa gặp vỏ dừa nhưng do tính tự ái mà Lauryn vẫn đi nói với mọi người là cô là người đàn bà đã có chồng. Dù sao thì sau đó cô và Rohan vẫn có với nhau đến 5 đứa con.
***
Cho đến giờ mọi người vẫn trách Wyclef Jean về việc “khốn nạn” khi cặp kè với Lauryn Hill và bỏ rơi cô sau khi cưới người hắn yêu trước đó, để rồi khiến cho Lauryn thay đổi bản tính như thế này và sự nghiệp của cô cũng tắt ngủm hẳn.
Vậy nhưng, giống như cái gọi là “hiệu ứng cánh bướm”, khi một cái đập cánh nhẹ của con bướm ở một nơi có thể gây ra cơn bão ở một nơi khác, thì câu chuyện này cũng có quá nhiều yếu tố và biến cố để mà nếu có ước “what if”, giá như thế này thế kia, thì cũng không ai đảm bảo thay đổi một kết cục có hậu hơn.
Bởi vì nhé, với Lauryn Hill, hai siêu phẩm âm nhạc để đời The Score và Miseducation cho đến giờ vẫn đặt cô ở vị trí top các rapper nữ, và để có được điều đó, câu chuyện tình trắc trở nhưng đầy thăng hoa của cô chính là tác nhân lớn nhất. Dù sao thì cái quyết định giữ lại đứa con và bỏ đằng sau lưng sự nghiệp và nổi tiếng vẫn là mục tiêu của chính Lauryn và cô hạnh phúc vì điều đó. Còn Wyclef thì vẫn có The Score và sự nghiệp solo sáng lạng một thời gian, đồng thời không phải đổ vỏ cho thằng khác.
Chắc tội nhất là Pras, anh chàng ít cá tính nhất lại không được sơ múi gì và chỉ được mọi người nhắc đến với cái tên “thằng còn lại trong nhóm”, mặc dù Pras là người góp phần không nhỏ cho thành công của Fugees khi anh phụ trách vai trò giám đốc sản xuất chính cho The Score, hay đưa ra quyết định cover bài "Killing Me Softly", và thuyết phục hãng đĩa đầu tư cho video clip bá cháy của "Ready Or Not".
Gã tội nghiệp Pras khách quan nhận xét rằng: câu chuyện của Lauryn Hill giống như một bức tranh đủ loại màu sắc: hận thù, hạnh phúc, ghen tuông, khổ đau, đắng cay, sắc dục.
Nhưng không thấy đả kích gì Wyclef "may mắn" kia.
Hẹn gặp lại.
Kunt