Ngoài những chiêu freestyle, các sản phẩm âm nhạc Hip Hop theo mixtape, album, graffiti, sự cạnh khóe, công kích nhau giữa các nghệ sĩ lại là cái gây hấp dẫn hơn cả. Nói cho cùng, ai chả khoái đứng ngoài xem đánh nhau. Các fan nhạc Hip Hop cũng vậy. Mỗi khi có một người tấn công đồng nghiệp bằng mồm, thì ngay lập tức các fan liền nín thở chờ kẻ phía bên kia đáp trả. Mà cũng chẳng nín thở được lâu, bản chất con người là thầy dùi, kiểu gì cũng đầy ông lên mạng khích hai bên để cuộc chơi được hâm nóng, và sau đó cả hội nghe nhạc lại ngồi khoanh chân rung đùi ăn bắp rang bơ xem hai ông chơi võ mồm. Sau đây là một số bản Diss gây sóng mà khá phổ biến. Chuyện chửi nhau của các anh Rapper như chuyện thường ngày ở huyện, ngoài ba vụ beef cầu kỳ mà tôi đã nói tới bao gồm: giữa 2Pac và Notorious B.I.G.; giữa NAS và Jay-Z; hay giữa Drake và Meek Mill, tôi sẽ thử chọn một số bài khác gọi là tiêu biểu để mọi người cùng nhìn lại.
1. Ice Cube diss cả hội N.W.A. trong bài “No Vaseline” (năm 1991)
Vụ việc bắt đầu sau khi Ice Cube bỏ N.W.A. vì cảm thấy không được đối xử công bằng qua cách chia của Eazy-E và hãng đĩa Ruthless Records. Sau đó Ice Cube tự lập hãng ghi âm riêng của mình và ra đĩa solo, điều đó lại càng khiến cho mấy anh em còn lại ở N.W.A. thấy khó chịu ngứa ngáy, diss Ice Cube và gọi anh là kẻ phản bội trong mấy track.
Dù Ice Cube chưa bao giờ tấn công trước, nhưng khi bị xúc phạm mấy lần liền, anh phát hành track “No Vaseline” để bịt miệng hết lại cả bọn. Bản track này thần kỳ ở việc Ice Cube một mình chiến đấu lại với 4 kẻ trong nhóm rap thuộc dạng nguy hiểm như N.W.A., mà anh không ngần ngại gì mà đánh từng người một bằng lời lẽ của mình.
- “Used to be hard, now you're just wet and soft / First you was down with the AK / And now I see you on a video with Michel'le / Looking like straight Bozos / I saw it coming, that's why I went solo”: Ice Cube cười khẩy vì mấy ông trong N.W.A. với hình ảnh cực ngầu chơi súng đạn, nhưng giờ thì diện đồ đẹp để quay video clip với nghệ sĩ R&B Michel’le trong cùng hãng đĩa Ruthless.
- “Yella Boy's on your team, so you're losing / Ay yo Dre, stick to producing / Calling me Arnold, but you been-a-dick / Eazy-E saw your ass and went in it quick”: Cube bắt đầu đập từng người. Đầu tiên là DJ Yella được Cube chê vô tích sự không giúp ích gì cho nhóm. Đến Dre, do Cube bị gọi là Benedict Arnold, kẻ phản bội nổi tiếng từ thời Cách Mạng Mỹ, anh gọi lại Dre là “been-a-dick”, nhại giống cách phát âm từ “Benedict”, và rằng Dre cũng bị Eazy thông đít với cách chia chác không công bằng đó.
- “'Cause you're getting fucked out your green / By a white boy, with no Vaseline”: kết đoạn một, Cube nhấn mạnh lại việc cả hội N.W.A. bị thằng da trắng (Jerry Heller - gã manager của nhóm mà Eazy-E tuyển) chơi khi ẵm phần lớn tiền kiếm được từ mồ hôi nước mắt của cả hội, chả khác gì bị thông mà không có kem bôi trơn “Vaseline”.
Eazy-E và tay quản lý Jerry Heller
- “You're getting fucked real quick / And Eazy's dick is smelling like MC Ren's shit”: đoạn sau, Cube tiếp tục kể chuyện MC Ren cũng bị chơi vụ chia chác tiền, không khác gì gã này bị Eazy-E thông như đã làm với Dre.
- “Half-pint bitch, fucking your homeboys, you little maggot / Eazy-E turned faggot / With your manager, fella / Fucking MC Ren, Dr. Dre, and Yella / But if they were smart as me / Eazy-E a'be hanging from a tree / With no Vaseline / Just a match and a little bit of gasoline / Light 'em up, burn 'em up, flame on / Till that Jheri curl is gone”: bằng những lời lẽ miệt thị, Ice Cube tiếp tục chửi Eazy-E vì tội lấy phần lớn tiền của đám còn lại, MC Ren, Dre và Yella. Cube nhận là nếu là anh anh sẽ treo Eazy lên cây và đốt hết nhúm tóc xoăn của Eazy.
- “'Cause you can't be the N**** 4 Life crew / With a white jew telling you what to do”: và rằng cả hội chỉ đang phục tùng một kẻ da trắng người Do Thái, manager của N.W.A. cũng như là kẻ đồng sở hữu Ruthless Records với Eazy-E. Về sau Jerry Heller cũng bị Eazy-E phát hiện cuỗm kha khá tiền từ tài khoản của anh này.
Ngoài việc đáp lại với lời lẽ đầy miệt thị khi miêu tả hiện thực của nhóm N.W.A. bị chơi đểu bởi hai đồng phạm Eazy-E và Jerry Heller, Ice Cube cũng phần nào đạt được ước nguyện khi đồng đội cũ nhận ra bộ mặt thật của việc chia chác đó. Sau khi N.W.A tan rã, về sau MC Ren và Dre cũng quay lại hợp tác với Ice Cube, nối lại nghĩa cũ.
2. Eminem diss tạp chí The Source và tay chủ kiêm rapper Benzino trong bài “Nail In The Coffin” (năm 2002)
Ở thời kỳ đỉnh cao của Eminem, anh gây chiến cũng nhiều mà để lại hậu quả cũng nhiều. Với Benzino, nguồn gốc Eminem không hài lòng với bên này là tạp chí The Source – một tạp chí uy tín lúc đó cho nhạc Hip Hop chỉ cho album The Eminem Show của anh 4 sao trên tổng 5 sao. Dù đây là mức đánh giá cao, nhưng Em tin là xứng đáng hơn và chưa có album nào của anh được trọn 5 sao với lý do mà anh nghĩ là Benzino và tạp chí The Source có phân biệt vì anh da trắng. Sau khi Em từ chối trả lời phỏng vấn của Benzino, tay này mới về nhà thu âm mấy bản diss Eminem.
Chỉ có điều đây là bước đi quá sai lầm khi gã đánh giá thấp mức độ thiệt hại này. Bài “Nail In The Coffin” chỉ là một trong nhiều bài trước đó Eminem rap đá đểu Benzino và tạp chí của gã này. Nhưng đúng là như cái tên của nó, bản diss này cũng là cú đập mạnh (cùng với nhiều yếu tố khác) tới uy tín của Benzino và tạp chí. Ở thời điểm tài năng của Eminem đang chín muồi nhất, anh có một lượng fan vô cùng lớn, cộng với sức mạnh vô đối của bộ ba gồm Dr. Dre, Eminem và 50 Cent gộp lại, hợp tác với tạp chí XXL để đánh lại The Source. Kết quả là những kẻ làm trong tạp chí đó chỉ có 2 việc chính trong ngày: một là nhận hàng loạt các thư chê bai chửi bới của độc giả, và hai là vẫn phải phục tùng một kẻ đang cáu tiết như Benzino.
"Ông già" Benzino vs. Eminem
- “I would never claim to be no Ray Benzino / An 83-year-old fake Pacino / So how can he hold me over some balcony without / lowing his lower back out as soon as he goes to lift me?”: Mở đầu bài, Eminem tự nhận không thèm đi so với một mafia rởm già khọm như Benzino (trả lời cho khoe khoang về quá khứ xã hội đen của Benzino ở bản diss trước của gã tưới Eminem). Trong bản diss đó của Benzino, gã có nói sẽ treo người Em lên và thả từ mái nhà xuống, thì Eminem mỉa mai luôn là ông già đau lưng như gã thì sao giữ nổi anh.
- “Please don't—you'll probably fall with me / And our asses'll both be history / But then again you'd finally get your wish / ‘Cause you'll be all over the street, like 50 Cent”: Benzino từng nể 50 Cent vì quá khứ của anh này mặc dù biết 50 Cent là người anh em thân thiết của Eminem. Thế nên đoạn lời tiếp theo của Em, anh nghĩ luôn đến cảnh Benzino cùng Eminem rơi xuống nát bét người vương vãi khắp con phố, nhưng có khi thế lại hay vì gã đó đạt toại nguyện được “be all over the street”, chơi chữ của việc “nổi tiếng” như 50 Cent.
- “What you know about being bullied over half your life? / Oh, that's right, you should know what that's like / You're half white; Vanilla Ice, spill the beans and rice”: Eminem lôi vụ Benzino cũng có lẽ từng bị bắt nạt từ bé vì là con lai hai màu da trắng và da màu, thế nên Benzino cũng không có gì để tự hào hoàn toàn cho cái gốc Phi mà gã đem đi so với Em trong bản diss trước đó. Thậm chí gã cũng chỉ là một Vanilla Ice máu lai khác.
- “Slap my mom! Slap the fuck out of her! / She can't sue you, she wouldn't get a buck out of ya / ‘Cause you're broke as fuck, you suck, you're a fuckin' joke / If you was really sellin' coke, well, then what the fuck / You stop for, dummy? If you slew some crack / You'd make a lot more money than you do from rap / You'll never have no security, you'll never be famous / You'll never know what it's like to be rich / Life's a bitch, ain't it? Raymond?”: Benzino dọa sẽ tát bà mẹ của Eminem trong bản diss trước, nên Em thách chơi tới cùng luôn. Em còn mỉa mai bảo rằng bà ta không kiện để lấy tiền được của Benzino đâu mà lo vì cái nghiệp rap thất bại của Benzino không kiếm đủ tiền cho gã. Và Em hỏi luôn nếu Benzino khoe đã từng kiếm nhiều tiền từ bán thuốc phiện thì sao giờ phải dừng làm gì khi gã đang nghèo kiết xác.
Benzino nghèo hay không thì không rõ, nhưng sự thật là việc gã này mượn danh The Source để phát triển sự nghiệp rap của mình mà vẫn thất bại thảm hại. Benzino và Em sau đó vẫn có chửi nhau qua lại. Hậu quả của Benzino là lượng người ủng hộ Eminem quá lớn cùng với uy lực của Dr. Dre và 50 Cent hậu thuẫn bấy giờ, khiến cả tạp chí The Source cũng mất đi uy tín đáng kể.
3. Kendrick Lamar diss tất cả mọi người trong bài “Control” (năm 2013)
Một ngày tháng 8 năm 2013, rapper Big Sean cùng Funkmaster Flex – tay DJ của đài New York City’s HOT 97.1FM phát hành bài “Control (HOF)”. “Control” đáng nhẽ được đưa vào album Hall Of Fame của Big Sean nhưng do vấn đề bản quyền của mấy đoạn nhạc mượn sample chưa được thông qua, nên nó còn không có trên các kênh tải nhạc chính thống.
Điều đáng nói là bài “Control (HOF)” có sự tham gia của Kendrick Lamar và Jay Electronica, và riêng đoạn verse của Kendrick đã gây chao đảo thế giới Hip Hop, làm mọi người quên luôn sự có mặt của Sean và Jay trong bài. Hay nói đúng hơn, là cả hai đều được nhắc đến trong lời rap của Kendrick nhưng không phải theo cách nể nang gì.
- “Tell Flex to drop a bomb on this shit / So many bombs, ring the alarm, like Vietnam on this shit / So many bombs, make Farrakhan think that Saddam in this bitch / One at a time, I line them up / And bomb on they mom while she watchin' the kids / I'm in a destruction mode if the gold exists”: Mở đầu, nhai theo cách DJ Funkflex hay dội tiếng bom khi phát bài, Kendrick thông báo anh sẽ thả bom hàng loạt tiêu diệt từng hàng rapper một.
- “Mollies probably turn these n****s to fuckin' Lindsay Lohan / A bunch of rich-ass white girls lookin' for parties / Playin' with Barbies / Wreck the Porsche before you give them the car key”: sau khi tự nhận mình đứng đầu cuộc chơi Rap game, như Giáo hoàng, như kẻ tiếp nối cho huyền thoại 2Pac, như Paul McCartney, như Bob Marley, v.v. Kendrick bắt đầu chửi các rapper khác. Anh ví họ mất hết chất như Lindsay Lohan sa đà sau ma túy, chỉ giống bọn con gái da trắng hư hỏng, chơi với búp bê và lái không nổi con xe.
- “I heard the barbershops be in great debates all the time / 'Bout who's the best MC: Kendrick, Jigga, and Nas / Eminem, André 3000; the rest of y'all / New n****s just new n****s, don't get involved”: trước khi vào cuộc nã bom, Kendrick tự nhận mình ngang hàng các rapper còn sống vĩ đại nhất như Jay-Z, Nas, Eminem và Andre 3000 của OutKast. Ít nhất là các anh này có thể lau mồ hôi vì không nằm trong tầm ngắm của Kendrick. Nhưng những kẻ sau đây thì không.
- “I'm usually homeboys with the same n****s I'm rhymin' with / But this is hip-hop, and them n****s should know what time it is / And that goes for Jermaine Cole, Big K.R.I.T., Wale / Pusha T, Meek Millz, A$AP Rocky, Drake / Big Sean, Jay Electron', Tyler, Mac Miller”: một lời cảnh báo tới cả những rapper chơi và hợp tác cùng Kendrick, do đó hai cái tên Big Sean và Jay Electronica vì thế cũng thuộc khu vực dội bom của anh. Số tên được kể ra ở đây đã kha khá đủ các anh tài trong làng rap game bấy giờ, và dĩ nhiên bao gồm tất cả những rapper còn lại, những người mà có khi còn mong được Kendrick kể tên nhưng không có mặt.
- “I got love for you all, but I'm tryna murder you n****s / Tryna make sure your core fans never heard of you ****s / They don't wanna hear not one more noun or verb from you n****s / What is competition? I'm tryna raise the bar high / Who tryna jump and get it? You're better off tryna skydive”: Kendrick sẵn sang diệt hết hội này, mà đến fan cuồng cũng quên luôn tên họ, và thậm chí không muốn nghe một từ nào từ đám đó. Kendrick hỏi cạnh tranh là cái quái gì khi anh nâng hẳn cấp độ chất lượng của Hip Hop cao đến mức hội kia muốn vượt qua thì phải nhảy dù, và đó còn là việc làm tự sát.
Cái gây sốc của lời rap trong đoạn verse này của Kendrick là việc anh không nể mặt ai cả, kể cả hai rapper giỏi như Big Sean và Jay Electronica đang xuất hiện cùng track, khác gì việc anh tiêu diệt luôn hai người bạn đồng hành. Nhưng cái thâm thúy là những người không được nhắc tên cảm thấy tủi nhục hơn. Do đó, lời rap này của Kendrick như một lời cảnh tỉnh tới nhạc Hip Hop, rằng khi chất lượng đang đi xuống, mọi người cần với tới một đẳng cấp khác, hơn là phục vụ mục đích thương mại. Nhờ đó những rapper khác như Pusha T, Big Sean, Big K.R.I.T., phải thốt lên rằng họ nghe rõ lời của Kendrick.
4. Pusha T diss Drake trong bài “The Story Of Adidon” (năm 2018)
Mối thù giữa Pusha T và Drake kéo dài khá lâu, bắt nguồn từ thời Push và ông anh No Malice thời còn rap đôi trong nhóm Clipse. Khi hai anh em tham gia trong bài “What Happened To That Boy” của Birdman trên nền beat được The Neptunes sản xuất. Do có lùm xùm về việc Birdman không trả tiền đầy đủ cho Pharrell Williams, người mà anh em nhà Pusha T và No Malice mang ơn đã giúp đỡ, Pharrell gần như không hợp tác với các nghệ sĩ thuộc hãng đĩa Cash Money Records do Birdman sáng lập. Push cũng ghét lây.
Một thời gian sau, Lil Wayne lại khoác lên người bộ A Bathing Ape mà Pharrell đã mặc suốt mấy năm. Push vì thế cùng với ông anh cho ra bài “Mr. Me Too” để đá đểu Wayne.
Quay đi quay lại, Drake cũng dính vào vụ kích bác nhau giữa Lil Wayne và Pusha T, do cùng hội cùng thuyền trong Cash Money Records và lại được Lil Wayne giúp đỡ trong sự nghiệp những ngày đầu.
Lại tua nhanh tiếp, sau khi Push diss Drake trong bài “Infrared” trong album DAYTONA về việc Drake dùng “ghostwriter”, Drake liền trả lời trong vòng chưa đầy 24 tiếng với bản “Duppy Freestyle” để diss lại Push bằng những câu như Push không thuộc top 5 khi so với các tài năng trong cùng hãng đĩa, rằng Push không hề bán ma túy như trong lời rap, rằng việc Drake diss lại Push chỉ giúp Push bán được đĩa nhiều hơn nhờ tiếng tăm của Drake.
“I told you keep playin’ with my name / And I’ma let it ring on you like Virginia Williams”. Drake rap theo flow đúng của Push để kiểu hàm ý việc vừa có thể thay thế được Push trong trò rap này cũng như trong việc làm chồng hộ với Virginia Williams, bạn gái lúc đó của Push. Chính cái câu này của Drake động chạm tới cuộc sống riêng tư của Push mới mở một cánh cửa mới mà Push sau đó mới đáp trả không cần giữ kẽ gì. Hoặc có khi Push chỉ đợi thời cơ đó đến?
Trong bài “The Story Of Adidon” của Pusha T sau đó 3 ngày, Push mới cho fan của nhạc Rap thấy anh không phải tay vừa, và cho Drake thấy anh khác xa Meek Mills mà Drake có thể đọ được.
“The Story of Adidon” đưa người nghe từ hết ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác: - “The M's count different when Baby divides the pie, wait / Let's examine why”: ở mấy câu đầu, Push ám chỉ việc kiếm tiền của Drake vất vả thế nào (đáp trả sự tự mãn của Drake về việc là triệu phú rủng rỉnh trong “Duppy Freestyle”) khi dưới hợp đồng đầy ăn chặn nổi tiếng của Birdman, và quan trọng hơn là khi Drake có đứa “con riêng” không được công khai mà Drake đang phải lo chu cấp.
- “Your father walked away at five—hell of a dad thing / Marriage is somethin' that Sandi never had, Drake / How you a winner but she keep comin' in last place?”: Push nhắc lại việc bố của Drake đã từng bỏ tay rapper này khi mới 5 tuổi (vừa để chửi lão bố khi trước đó ông này lên mạng bảo đứa con mình có trình mà không dễ gì động vào). Push tiện nhắc luôn việc mẹ của Drake, bà Sandi chưa bao giờ đi được bước nữa và sống không hạnh phúc.
- “Monkey-suit Dennis, you parade him / A Steve Harvey-suit n**** made him / Confused, always felt you weren't Black enough / Afraid to grow it 'cause your 'fro wouldn't nap enough”: Drake là đứa con lai giữa bà mẹ da trắng và bố da màu. Push nhắc lại vụ việc Drake luôn có sự khủng hoảng về màu da khi hồi bé bị trêu chọc vì da màu, nhưng khi làm rapper thì bị kêu là chưa đủ ngầu do là con lai. Thế nên Push đá đểu việc Drake tự dưng quay ra tôn vinh ông bố Dennis để nhấn mạnh gốc gác Phi của Drake. “Monkey-suit” là từ phân biệt dùng cho những người da màu được ví như khỉ. Đã thế kèm theo bài diss này, Push còn kèm theo vỏ đĩa hình Drake tô mặt đen xì từ thuở nào mà không hiểu ông kiếm đâu ra.
Không hiểu Pusha T kiếm đâu ra quả hình siêu "độc" của Drake thời xưa
- “You are hiding a child, let that boy come home / Deadbeat mothafucka playin' border patrol, ooh / Adonis is your son / And he deserves more than an Adidas press run; that's real / Love that baby, respect that girl / Forget she's a pornstar, let her be your world, yuugh!”: Quả này là quả căng nhất. Push nói luôn do Drake nhắc tới vợ sắp cưới của mình, nên Push tố luôn vụ Drake có con riêng, rằng Drake hãy cho con về nhà đoàn tụ đi, đừng chơi trò “đi tuần biên giới” để che giấu nữa, rằng Adonis là con của Drake và rằng đừng mượn sản phẩm giày Adidas mới với tên kết hợp Adidon để khoe đứa con trai luôn, và lộ luôn nghề cũ của mẹ thân sinh cho đứa con của Drake. Cái thâm là Adonis trong thần thoại Hy Lạp cũng là đứa con hoang, không khác gì việc Drake chối bỏ đứa con, và cũng không khác gì việc bố Drake từng bỏ đi khi Drake mới 5 tuổi. Đã thế, Push lộ luôn cả cái bí mật chiến lược sản phẩm của Addidas kết hợp với Drake, đâm ra mấy bên này không làm ăn gì nổi với cái tên ấp ủ đó.
- “OVO 40, hunched over like he 80—tick, tick, tick / How much time he got? That man is sick, sick, sick”: do Drake nhắc tới Kanye trong “Duppy Freestyle”, Push cũng chơi tới bến luôn khi nói tới căn bệnh Đa xơ cứng của Noah ’40’ Shebib, tay sản xuất thân thiết của Drake.
Khi người ta tấn công Push 1, thì anh đáp trả lại 10. Cộng với nước cờ chiếu tướng của Pusha T cho thấy anh là một rapper ở một đẳng cấp mà không chỉ Drake, bất kỳ ai cũng nên suy tính kỹ trước khi vào cuộc.
5. Honorable Mentions / Các bản Diss đáng chú ý khác:
Nicki Minaj diss Lil Kim trong bài "Roman's Revenge"
Eminem, Obie Trice và DMX diss Ja Rule và Benzino trong bài "Go To Sleep"
The Game diss 50 Cent và G-Unit trong "300 Bars And Runnin'"
***** Hẹn gặp lại! Kunt